Je Platenspeler Optimaal Afstellen

De afstelling en opstelling van je platenspeler is van grote invloed op de uiteindelijke geluidskwaliteit van je vinyl. Tenslotte begint een goede geluidskwaliteit met een goede bron en je wilt natuurlijk je vinyl in een goede conditie houden. We gaan hier uit van een betere platenspeler waarbij je instellingen kunt aanpassen en niet b.v. een zogenaamde retro platenspelers waarbij je helemaal niets kunt afstellen. Naast nieuwe platenspelers zoals o.a. New Horizon en Project zijn er natuurlijk ook mooie en goede vintage platenspelers zoals o.a. Dual, Garrard, Lenco en Thorens.

Er komt veel bij kijken om je draaitafel écht top te laten klinken, te laten “zingen”.

Naast een goede platenspeler ofwel draaitafel én een goed element moet een element ook “sporen in de groef”. Gebruik hiervoor een afstelsjabloon die je op het draaiplateau legt. Zie de foto. Vaak worden deze ook bijgeleverd bij een nieuwe platenspeler. Ook bestaan er kunstof houders om een Retma bevestiging elementhouder in te plaatsen en zo het element goed kan positioneren. Hiermee kun je het element exact monteren zodat je naald precies goed in de groef staat. Voor de kleinste fouthoek instelling van het begin tot het eind van de plaat. Pas dan gaat een draaitafel écht muziek maken. En dat is met de ene draaitafel gemakkelijk voor elkaar te krijgen dan met een andere. Waar ligt dat aan? Het heeft met veel factoren te maken zoals de kwaliteit van de platenspeler, het plateau, de demping, aandrijving, kwaliteit (en lengte) en materiaal van de arm én natuurlijk ook de kwaliteit van het element en de naald, maar ook de kwaliteit van de phono voorversterker. Daarover later meer. Laten we ons nu bezig houden met een goede naalddruk (verticale druk) en dwarsdrukcompensatie (horizontale druk) instellingen.

In het gehele proces van platenspelen is een belangrijke rol weggelegd voor het element met daaraan de naald.

Uiteindelijk is het de naald die de muziek uit de groeven van het ronddraaiende vinyl haalt. Van groot belang op de muziekkwaliteit is de naalddruk. De naalddruk betekent dat het vinyl onder een bepaalde verticale kracht wordt afgetast. Hoe nauwkeuriger deze naalddruk is ingesteld, hoe beter de geluidskwaliteit. Hoe beter een element is afgesteld is hoe beter het klinkt, maar er is meer. Groot voordeel is dat de naalddruk bij de meeste platenspelers handmatig afgesteld kan worden. En dat betekent dat iedere vinylliefhebber de muziekkwaliteit voor een groot deel in eigen hand heeft.

De werking van de naalddruk

De naalddruk wordt bepaald door het contragewicht aan het einde van de toonarm. Aan de achterzijde van de arm hangt het contragewicht, terwijl aan de voorzijde het element met daaraan de naald is bevestigd. Het contragewicht bepaalt de druk waarmee de naald zich door de groeven van het vinyl begeeft. Door aan het contragewicht te draaien, schuift het gewicht naar voren of naar achteren.

De werking is even simpel als logisch: hoe dichter het gewicht bij het element en de naald komt, hoe meer de naalddruk toeneemt. Anderzijds: hoe verder het contragewicht naar achteren draait, hoe minder de naalddruk wordt. Een te hoge naaldkracht is niet wenselijk: de naald drukt dan eigenlijk te hard op het vinyl, waardoor de informatie uit de groeven niet optimaal wordt uitgelezen. Net zo goed als dat een te lichte naaldwerk niet optimaal is. Bovendien is er kans op schade aan je vinyl én naald bij een foute instelling.

Neem de tijd en werk precies, dan word je beloont met “leven” in je Muziek. Beleving!

Het afstellen van de naalddruk is handwerk. Voorzichtigheid is geboden aangezien de elementen en naalden van een platenspeler vrij fragiel zijn.

De eerste stap is om de dwarsdruk compensatie (horizontale druk) op 0 te zetten met de draaiknop rechts van de arm of door het touwtje met gewichtje even los te maken. Doe nu de lift omlaag (meestal een beugeltje rechts van de arm) en pak de arm voorzichtig van zijn rustplaats en houdt de arm voorzichtig vast. Het is nu de bedoeling om eerst de arm in balans te krijgen door deze te laten zweven. Dat stel je af met het contragewicht achteraan de arm. Het is belangrijk om de plastic beschermhoes van het element te verwijderen voor een exacte instelling. Draai het contragewicht totdat de arm incl. element en naald gaat zweven.

Bekijk de specificaties van het element en kijk naar de optimale naalddruk van je element. Vaak is dit tussen de 1,5 en 2,5 Gram. De bedoeling is dus wanneer de arm zweeft je de voorste ring aan het contragewicht op 0 draait en vervolgens het complete contragewicht naar 2 gram draait als dat het ideale opgegeven instelling is van jouw element. Nu staat de verticale druk goed ingesteld volgens de fabrieks specificaties.

Antiskating of dwarsdrukcompensatie instelling

In Nederland wordt de term dwarsdrukcompensatie voor ‘antiskating’ gevoerd. ‘Antiskating’ zorgt voor zijwaartse druk en is onmisbaar om de naald precies door het midden van de groef te bewegen. Zonder ‘antiskating’ kromt de naald en bestaat er de kans dat de toonarm door de draaiing van het plateau en buitenwaartse kracht naar buiten schuift. De dwarsdrukcompensatie is op de meeste platenspelers te herkennen als een klein knopje met daarbij de term ‘antiskating’. Ook zijn er platenspelers waarbij de zijwaartse druk handmatig ingesteld moet worden middels een vinyldraadje en gewichtje. Je kunt het touwtje met gewichtje op verschillende positie plaatsen. Zie voorbeeld. Let ook op het type naald want een sferische naald heeft een andere instelling nodig dan een elliptisch geslepen naald.

• 

• 

• 

Het instellen kan beginnen

Nu is het zo dat er elementen zijn met sferisch geslepen naalden en elliptische geslepen naalden. Vaak heb je daarom om de schaal van de dwarsdrukcompensatie 2 schalen. Een rond symbool voor een sferisch geslepen naald en een ovaal symbool voor een elliptisch geslepen naald. Er zij overigens nog meer vormen van naalden zoals b.v. een Shibata en Fine line geslepen naald.

Nu ben je nog één handeling verwijderd van de perfecte naalddruk. Laatste stap is het instellen van de ‘antiskating’ op dezelfde waarde als de naalddruk. Voorbeeld: als de naaldkracht 1,75 gram is, dan stel je de ‘antiskating’ op de juiste schaal ook in op 1,75 gram.

Tenslotte

Experimenteer met de gewichtsinstelling. Is de fabrieksopgave van je element B.v. 2 gram dan test deze ook eens met b.v. 1,8 gram ( dwarsdruk dan ook op 1.8) en luister. Besteed er eens een vrije zondagmiddag aan wanneer iedereen uit huis is ;). Je zult merken dat iedere instelling invloed heeft. Net zoals dat een beter element en een betere phonovoorversterker veel invloed heeft op een betere weergave, een betere bron! Uiteindelijk is het ook hoever je daar zelf in wilt gaan. Je moet het maar zo zien dat alles naar de zwakste schakel klinkt. Met andere woorden, heb je een uitstekende platenspeler, een top versterker en beroerd opgestelde luidsprekers dan klinkt het uiteindelijk niet top. Of wanneer alles perfect opgesteld is, een prachtige versterker en luidsprekers maar een mindere bron dan gaat het daarop dus fout. “Zingt” je platenspeler niet dan doet de rest dat ook niet. Jammer toch? Door wat tijd te besteden aan je hobby met de afstelling, instellingen én opstelling kun je al écht heel veel bereiken.

Kies voor een goede kwaliteit vinyl

Kies je voor nieuw vinyl of tweedehands vinyl? Nieuw vinyl klinkt niet altijd beter! Gebruikt is voordeliger, behoudens echt collectors uitvoeringen. Wij verkopen ook interessant tweedehands vinyl op platenbeurzen, festivals en online. Kijk maar eens bij de winkel.

Ben je op zoek naar een nieuwe naald voor je nieuwe of vintage platenspeler? Of een beter element voor je draaitafel? Naalden en Elementen kan je hier bestellen.

Ben je op zoek naar een goede nieuwe draaitafel of een betere RIAA phonovoorversterker kijk dan ook eens hier bij H&C Hifi in Venray. Niet alleen voor draaitafels overigens. TIP: H&C behoort tot één van. de betere hifi winkels van Nederland met veel kennis van zaken, mooie merken en een bijzondere én prachtige winkel.